Бүгінде Қазақстанда LTE – 4G желісі толыққанды іске қосылды. Осы технологияны қолдана отырып, сіз бір уақытта қоңырау шалып, интернетті қолдана аласыз және оны ноутбукке немесе басқа гаджеттерге тарата аласыз.
Екі жыл бұрын Beeline Қазақстанда бірінші болып Шымкентте 5G пилоттық жобасын іске қосты — технология интернетті төртінші буындағы желілерге қарағанда он есе жоғары жылдамдықта пайдалануға мүмкіндік береді. Мұның базалық станциялармен байланысы қандай? Тікелей. Өйткені, дәл солар ұялы байланыс сигналын береді. Көбінесе базалық станциялар туралы ақпарат бұрмаланады, көптеген абонент олар туралы аз біледі. Сондықтан базалық станциялардың не үшін қажет екендігі, оларды қалай орнататыны және оларға қызмет көрсететіні туралы бізге Beeline Қазақстанның Алматыдағы филиалының инженер-үйлестірушісі Владимир Шушаков айтып берді. №1.
№1. Базалық станция дегеніміз не?
Базалық станция - бұл радио тарату жабдықтарының кешені: ретранслятор, қабылдап-жібергіш және антенналар. Мұның бәрі байланыс сигналын ұялы телефонға беру үшін қолданылады. Сигнал болған кезде адамдар қоңырау шалып, SMS жібере алады, бейнелер көре алады, онлайн бейне ойындар ойнай алады және т.б.
Сыртқы жағынан, базалық станция шатырдағы антенна, ғимарат ішіндегі жабдық, контейнер немесе көшедегі термобокс сияқты көрінуі мүмкін. Базалық станцияның тағы бір түрі – мұнара (діңгек) деп аталады.
Қызықты дерек: 3G базалық станциясы үнемі жұмыс істемейді, ол сигналды әртүрлі мақсаттарда мезгіл-мезгіл жібереді. Мысалы, қамту аймағындағы барлық телефондарға олардың бар екендігі туралы ақпарат беру немесе контентті клиенттің телефонына беру.
№2. Жаңа базалық станцияны орнату туралы шешім қалай қабылданады?
Байланыс операторларында жоспарлау бөлімдері бар. Онда мамандар деректерді талдайды және компанияның желіні қайда салатыны туралы алдын ала шешім қабылдайды. Мысалы, жаңа базалық станцияны орнатудың мақсаты "дақ" деп аталатын жабын болуы мүмкін — бұл байланыс сигналы әлсіз немесе мүлдем жоқ жер. Тұрғындардың ұялы байланыстың сапалы сигналын қамтамасыз ету туралы өтініштері, сондай-ақ елдімекендер әкімдерінің хаттары да назарға алынады. Жоспарлау бөлімі станцияны орнату туралы алдын-ала шешім қабылдаған кезде, ол жаңа базалық станцияның орналасқан жері туралы өтінімді байланыс операторының штаб-пәтеріне жібереді.
Онда халық туралы мәліметтер, желіні жүргізудің техникалық мүмкіндіктері және басқа факторлар негізінде жабдықты орнату туралы түпкілікті шешім қабылданады. Егер шешім оң болса, байланыс операторының инженерлері орнатудың оңтайлы орнын табады, заңгерлер жердің немесе ғимараттың иесімен жалға алу келісімшартын жасайды. Осыдан кейін базалық станцияның құрылысы басталады.
№3. Жаңа базалық станцияны орнату үшін орынды қалай таңдайды?
Байланыс операторының инженерлері картадан базалық станцияның идеалды радиусын таңдайды және антенналарды іліп қоюдың қажетті биіктігін анықтайды – оларды орнату үшін, әдетте, биік ғимараттар қолайлы. Егер елдімекенде мұндай ғимараттар болмаса, оператор антенна-діңгек құрылысының учаскесін іздейді.
Айта кетейік, мемлекет мобильді байланыс операторларымен бірлесіп, қалалардан алыс орналасқан 250 адамнан тұратын ауылдарды жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етеді. Ол үшін "250+" жобасы бар — тек 2020 жылдың өзінде осы жоба мен Beeline-ның жеке бағдарламасы аясында 1 440 000 тұрғыны бар 660 елдімекен байланысқа қосылды.
№4. Базалық станцияны орнату үшін қандай рұқсат беру құжаттары мен рәсімдер қажет?
Базалық станцияны салу үшін байланыс операторы бірқатар рұқсат құжаттарын алады. Ғимараттың төбесінде қарапайым базалық станцияны орнату үшін жалға алу келісімшарты, жобалық-сметалық құжаттама, СЭҚ рұқсаты және құрылыс аяқталғаннан кейін пайдалануға беру актісі қажет. Телеком компаниясы пәтерлері базалық станцияның жанында орналасқан үй тұрғындарының қолдарын жинайды. Олар оны орнатуға қарсы болмауы керек. Дегенмен, тікелей ғимаратта орнатуға түпкілікті рұқсат жалға берушіде (меншік иесінде) қалады.
Мұнара салынған жағдайда байланыс операторына қаланың сәулет басқармасынан сәулет-жоспарлау тапсырмасын алу, топотүсірілім жасау, СЭҚ рұқсатын алу, бес жылға ұзақ мерзімді жалдау шартын жасасу қажет. Әуежайдан ұялы байланыс мұнарасы әуе қатынасына кедергі жасамайтындығы туралы рұқсат алғанға дейін әсерлі құжаттар пакетін жинау қажет. Қызықты дерек: базалық станцияның құны 100 млн теңгеге дейін жетеді. Бұл жабдықтарды сатып алу, биіктік жұмыстары, құрылымдарды монтаждау және т. б.
№5. Базалық станцияны орнатуға қанша уақыт кетеді?
Ең қарапайым базалық станцияны орнату процесі, мысалы, көппәтерлі үйдің төбесінде, 2 аптаға дейін созылады, бірақ рұқсат құжаттарымен бірге бұл шамамен 3 айға созылады. Бұл - тұрғындарды уақыт пен қаржы тұрғысынан мобильді байланыспен қамтамасыз етудің ең жақсы нұсқасы, бірақ, өкінішке орай, барлық жерде биік ғимараттар жоқ және үйлердің тұрғындары базалық станцияларды орнатуға келіспейді. Мұнара (діңгек) салу процесі әлдеқайда ұзақ уақытты – 6 айдан 9 айға дейінгі аралықты алады Бұл ретте монтаждауға бір айдан алты айға дейін, ал қалған уақыт рұқсат беру құжаттамасын алуға кетеді.
Базалық байланыс станциясын орнату 9 айға дейін созылуы мүмкін. Сурет: Beeline баспасөз қызметі
№6. Базалық станция қандай қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келуі керек?
Егер Beeline Қазақстан туралы айтатын болсақ, онда базалық станцияларға арналған жабдық барлық халықаралық және ұлттық қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келеді, бұған тиісті сертификаттар дәлел бола алады. Барлық байланыс операторларында осы стандарттардың сақталуын СЭҚ қатаң қадағалайды. Бұл ретте Қазақстанның қауіпсіздік саласындағы стандарттары еуропалық немесе америкалық стандарттарға қарағанда он есе қатаң.
Мысалы, бізде рұқсат етілген электромагниттік сәулеленудің мөлшері 10 мкВт/см 2, Скандинавия елдерінде бірдей норма 100 мкВт/см 2, АҚШ-та – 200 мкВт/см 2. Сондықтан біздің елімізде барлық қажетті трафикті "қорыту" үшін көбірек базалық станцияларды құру қажет.
СЭҚ қорытындысы әрбір базалық станцияға беріледі және оның адамдар үшін қауіпсіздігін куәландырады. Бұл жағдайда жабдықтың аппараттық бөлігі тұрғындарда және көрші қабырғаның артында, ал мұнарадағы антенна 20-30 метрде болуы мүмкін. Бірақ техникадан шыққан сәуле әдеттегі микротолқынды пешке қарағанда аз болады. Бұл туралы алаңдамаудың қажеті жоқ, - деп атап өтеді Beeline Қазақстан. Қызықты дерек: ұялы байланыс сигналы әлсіз болған кезде, ұялы телефон желіні белсенді іздейтіндіктен өзінің сәулеленуін күшейтеді. Осы тұрғыдан алғанда, базалық станциялардың көп санына артықшылық беріледі.
№7. Базалық станцияның радиусы қандай?
Базалық станцияның диапазоны неғұрлым төмен болса, қамту радиусы соғұрлым үлкен болады. Мысалы, GSM стандартында төмен диапазон -900 МГц (2G). Яғни, биіктігі 75 метр діңгектің көмегімен дауыстық трафик ең көбі 32 км-ге дейін таралуы мүмкін. 3G және 4G базалық станцияларының ең көп қамту радиусы қазірдің өзінде жоғары диапазонда 5 км-ге дейін қысқарады. Жалпы, жабынның радиусы антеннаның түрі мен қуатына, оның ілгішінің биіктігіне, төңіректегі рельефке және құрылыс тығыздығына байланысты. Мысалы, Алматы сияқты тығыз құрылысы бар қалада сенімді қабылдау үшін базалық станцияларды бір-бірінен 200-300 метр қашықтықта орналастыру оңтайлы.
№8. Базалық станция қанша уақыт қызмет етеді?
Базалық станция - бұл жабдық кешені болғандықтан, оның белгілі бір қызмет ету мерзімі жоқ, олар істен шыққан кезде немесе желіні жаңарту кезінде белгілі бір компоненттер ауыстырылады. Мысалы, байланыс операторы желінің сыйымдылығы мен ұялы байланыс сигналының жылдамдығын арттыру, жаңа жиілік диапазондарын қосу үшін радио таратқыштарды қазіргі заманға сай өзгерте алады.
Бірақ Қазақстанда жиіліктердің шектеулі саны бар, ал желіге жүктеме үнемі өсуде, сондықтан жабдықты жаңғырту – бұл әрі нарықтың талабы. Жабдықтың қызмет ету мерзімінің ұлғаюымен базалық станциядан сәуле шығару күшейтілмейді және ол қауіпсіз болып қала береді, - деп атап өтті Beeline Қазақстан сарапшысы. Жыл сайын әрбір базалық станцияға байланыс операторының қызметкерлері барады, жоспарлы-профилактикалық жұмыстар жүргізеді, жабдықтың жарамдылығын тексереді және базалық станцияны кешенде тексереді.
Діңгектің биіктігі 90 метрге жетуі мүмкін. Сурет: Beeline баспасөз қызметі
№9. Базалық станцияны кім демонтаж жасай алады және қандай себептермен?
Байланыс операторының өзі базалық станцияны демонтаждай алады, өйткені бұл - оның меншігі. Демонтаждаудың себептері келесілер болуы мүмкін: — ғимаратты жаңғырту;— жаңа меншік иесі шарт мерзімін ұзартқысы келмеген жағдайда жердің немесе ғимараттың меншік иесінің ауысуы; — қазіргі жалға беруші олардың әсерінен шартты бұзған кездегі тұрғындардың радиофобиясы; - жалға алудың едәуір артуы және т.б.
Жалға берушімен шарт бұзылған жағдайда байланыс операторы базалық станцияны 30 жұмыс күні ішінде демонтаж жасауы тиіс. Станция демонтаждалған жерде, әдетте, "дақ" пайда болады және тұрғындар байланыс сапасының төмендеуіне шағымдана бастайды, сонымен бірге байланыс операторы жаңа базалық станцияны орнатуға жақын жер іздейді. Қызықты дерек: Кейбір қалалар мен ауылдарда базалық станциялардан құны 60 мың теңгеден басталатын аккумулятор батареялары ұрланады. Әдетте ұрылар оларды металл сынықтарына тапсырады.
Бірақ тұрғындар радиофобияға байланысты жабдықты бұзатын кездері болады. Мысалы, жақында Алматыда үйлердің бірінің тұрғындары осы себеппен базалық станцияның жабдықтарын өз еркімен демонтаж жасаған. Жабдықты заңсыз демонтаждау немесе ұрлаудың барлық жағдайларында байланыс операторы құқық қорғау органдарына жүгінеді, ал кінәлілер қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін.